Kernenergie

De laatste tijd staat kernenergie en specifiek de kerncentrale in Borsele weer in beeld. Denk aan de provinciale Regionale Energiestrategie, verlening van de levensduur van de kerncentrale in Borsele of de interesse voor de bouw van één of twee nieuwe centrales ‘ergens’ in Nederland. Voldoende redenen om ons standpunt, beargumenteerd, te verwoorden.

Verkiezingsprogramma
In ons verkiezingsprogramma ‘Zeker zijn – dat iedereen meetelt 2019-2023’ staat: “De PvdA vindt dat de kerncentrales in Borsele en Doel gesloten dienen te worden”. Ook in het coalitieakkoord ‘Samen verschil maken 2019-2023’ heeft de PvdA Zeeland specifiek laten optekenen niet voor het langer openhouden van de kerncentrale Borsele zijn. PvdA is geen voorstander van kernenergie.

Argumenten
Onze ideologie, onze ideeën over de mens, onze relaties en de inrichting van de samenleving, zit onverminderd in ons DNA. Maar, de ideologische mening maakt plaats voor feitelijke argumenten. Deze zijn (in willekeurige volgorde):
• Kernenergie is duur, heel duur. Kernenergie is zonder veel gemeenschapsgeld niet te exploiteren. Een sluitende business case is niet te maken. Langdurige toezeggingen vanuit de overheid over een gegarandeerde energieprijs zijn nodig. Ook de kern centrale in Borsele is verliesgevend. De Zeeuwse overheden dragen dit verlies en zo kost het elk Zeeuws huishouden op dit moment minimaal  € 150 per jaar . Voor de komende jaren lijkt dit iets te dalen vanwege een verwachte stijging van de prijs voor elektriciteit.
• De huidige discussie over kernenergie is niet gebaat bij onderzoeken die een tegenstrijdig of zelfs misleidend beeld geven van de kosten van kernenergie in vergelijking met hernieuwbare bronnen. Zo werd begin 2020 in een Nederlandse studie naar toekomstige energiescenario’s geconcludeerd dat een energiesysteem met kernenergie duurder is dan zonder. En, een recent onderzoek, uitgebracht door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, stelt dat kernenergie goedkoper is dan wind en zon. Het ligt er maar aan met welke toekomstig geraamde bedragen wordt gerekend (specifiek de geraamde energieprijzen) . Het feit is dat de kosten van wind en zon alleen maar zullen dalen.
• Kernenergie is op dal momenten extra kostbaar. Een kerncentrale is kostentechnisch niet geschikt om flexibel in te zetten: de inzet van kernenergie is het meest efficiënt bij een permanente productie. Dit heeft te maken met de kostenstructuur: kerncentrales kennen hoge vaste kosten en lage(re) variabele kosten.
• De bouw van kerncentrales is financieel gezien niet interessant. De steeds hogere -terechte – veiligheidseisen zorgen er voor dat de bouw van kerncentrales vele malen duurder is geworden. De kosten- en bouwtijdoverschrijdingen van de nog in Europa in aanbouw zijnde centrales zijn enorm. Een sluitende business case voor de bouw en exploitatie is alleen bereikbaar met overheidsgaranties.
• Nederland hoeft niet vooraan in de rij te staan als het gaat om de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van kernenergie. Laat andere landen hierin het voortouw nemen. Laten wij ons richten op de natuurlijke kenmerken van ons eigen land (bijvoorbeeld de ondiepe zee die mogelijkheden biedt voor de bouw van windturbines).
• Geschat wordt dat de ontwikkeling van een thorium centrale nog wel twintig jaar duurt en vele miljarden kost. Tot die tijd wordt er geen kilowattuur geproduceerd. In de tussentijd ontwikkelen aantoonbaar duurzame technieken zoals wind en zon zich ook door. Een thoriumcentrale zal dus nooit concurrerend worden. Thorium is ‘hoog hangend fruit’, onbereikbaar voor de energievoorziening in 2050.
• Er is nog geen goede oplossing voor het opslaan van kernafval. We zadelen toekomstige generaties op met dit probleem. Ook bij de ontmanteling van een kerncentrale komt veel afval vrij.
• Is er voldoende uranium beschikbaar? Voorstanders van kernenergie stellen vaak dat er voor honderden jaren uranium, de brandstof voor kerncentrales, beschikbaar is. Dit is echter niet waar. De huidige wereldvoorraad aan uranium volstaat nog voor ongeveer 85 jaar, indien we op het huidige tempo doorgaan met verbruiken. Bij een verdubbeling van het aandeel kernenergie is over 42 jaar de uranium voorraad al uitgeput; dit is binnen de levensduur van een centrale. Er zijn dan nog wel andere bronnen van uranium beschikbaar, maar om daar uranium te winnen kost meer energie en is dus duurder. Omdat de winning van uranium dan duurder is zullen de kosten van kernenergie dus ook nog verder stijgen.
• De veiligheid van kernenergie blijft een issue. Hoe klein de kans op ongevallen ook zal zijn: de gevolgen zijn rampzalig voor zo’n dichtbevolkt land als Nederland.
• Kernenergie levert 4% van de Nederlandse elektriciteitsproductie en minder dan 1% van de energiebehoefte (incl. warmte en mobiliteit). Dit kan opgevangen worden door energiebesparing en duurzame energie.

Green Deal
Ook binnen Europa, specifiek de koppeling van met Green Deal is de rol van kernenergie een aandachtspunt. Eurocommissaris Frans Timmersmans : “Ik heb ideologisch niets voor én niets tegen kernenergie. Het is een energievorm die niet tot emissies leidt en emissies zijn het grote probleem. Maar het is natuurlijk niet duurzaam. Je hebt er brandstof voor nodig én je hebt vervolgens ook nog afval dat generaties lang voor problemen zorgt. Bovendien is het hartstikke duur. Laten we het ontdoen van de morele component en er heel zakelijk naar kijken. Gelet op de prijsdaling van duurzame energiebronnen als wind en zon, vind ik de businesscase voor kernenergie gewoon niet sterk. Ik hoop dat de voorstanders van kernenergie er even weinig ideologisch en even zakelijk naar kijken als ik nu doe.”

Honger naar energie
Kunnen we onze eigen toenemende ‘honger’ naar energie stillen zonder kernenergie? Kunnen we de wereldwijde explosieve toename van de vraag naar energie oplossen zonder de inzet van kernenergie? Ja, dat kan! Maar dat vraagt een veel bredere context dan alleen de focus op die 1% kernenergie. Kritisch kijken naar de manier waarop wij leven. Stoppen met de uitbuiting van de aarde. Mens, aarde en economie meer in balans. Duurzaam.

Duurzame energie
De enige manier om kernenergie definitief overbodig te maken is door in te zetten op besparen van energie én te investeren in duurzame energie zoals wind- en zonne-energie, waterkracht en waterstof. Die investering levert gelijktijdig banen en innovatie op. Voor de overgang naar duurzame energie zijn, volgens de Sociaal Economische Raad (SER), in Zeeland rond de 7.000 arbeidskrachten nodig. Zoveel zelfs dat de SER benadrukt dat scholing en het niet beschikken over voldoende werknemers het behalen van de klimaatdoelstellingen in de weg kan staan.

Samenvatting
• Investeren in verlaging van energiegebruik (bewustwording).
• Blijven inzetten op en stimuleren van schone vormen van energie zoals wind- en zonne-energie, waterkracht en waterstof.
• Geen langere openstelling van de kerncentrale Borsele. Sluiten in 2033.
• Geen bouw van een tweede kerncentrale in Zeeland.

Flyer duurzame energie