Geborgde zetels zijn ondemocratisch
De figuur van ‘geborgde zetels’ is een belangrijk onderwerp van gesprek in het landelijk waternetwerk van het Centrum voor Lokaal Bestuuur (CLB), waarvan ik lid van het eerste uur ben. Binnen dat CLB-waternetwerk is iedere PvdA-waterschapper, dus ook de leden van de Zeeuwse waterschapsfractie, het er over eens dat op termijn de geborgde zetels moeten worden afgeschaft, omdat ‘geborgde zetels’ geen democratische legitimatie hebben. Echter, daartoe moet de Waterschapswet veranderd worden en vóór de verkiezingen van 2015 redden we dat niet meer. Het wetgevingsproces is lang en nog belangrijker: het daarvoor benodigde draagvlak om die wet op dat punt te veranderen.
Een ander belangrijk punt is dat de categorie ingezetenen plaatsen in de Algemene Vergadering (AV) inneemt die veelal worden bezet door hoofdingelanden van de SGP/CU, CDA en VVD. Deze hoofdingelanden zijn vooral uit de agrarische hoek afkomstig. Dus al zouden de geborgde zetels zijn afgeschaft, dan nog is het risico heel groot dat er toch een meerderheid aan agrariërs in de AV gekozen wordt. Waarom? Heel simpel. De agrariërs hebben sinds jaar en dag de cultuur dat je moet gaan stemmen bij de waterschapsverkiezingen. In die hoek is de opkomst dan ook zeer groot. Daarom heeft de PvdA-waterschapsfractie in Zeeland zich in de laatste verkiezingscampagne steeds gericht op de inwoners van dorpen en steden (de ingezetenen) met de boodschap: Wat doet het waterschap? Waarom is het waterschap er voor u ingezetenen? Waar gaat uw belastinggeld naartoe? Daarom is het zo belangrijk dat u als inwoner van dorp/stad gaat stemmen.
Waterschapswet: De rol van de wetgever en die van Provinciale Staten
De wettelijke bevoegdheid om waterschappen in te stellen en te reglementeren ligt bij Provinciale Staten. Artikel 2 van de Waterschapswet bepaalt dat de bevoegdheid tot het opheffen en het instellen van waterschappen, tot regeling van hun taken en inrichting en van de samenstelling van hun besturen en tot de verdere reglementering van waterschappen aan Provinciale Staten behoort en dat de uitoefening van deze bevoegdheid geschiedt bij provinciale verordening. In Zeeland hebben we één waterschap Scheldestromen waarvan de grenzen van het beheersgebied nagenoeg samenvallen met de provinciegrenzen, daarom wordt die bevoegdheden door Provinciale Staten van Zeeland uitgeoefend.
Als gevolg van de herziene Waterschapswet (hierna: de wet), die in december 2007 in werking is getreden, moesten alle provinciale waterschapsreglementen worden aangepast. De belangrijkste aanpassingen die voortvloeien uit de wet richtten zich op het volgende. Ten eerste is in het reglement een uitspraak gedaan over de omvang van het algemeen bestuur. De wet maximeert de omvang van het algemeen bestuur op 30 leden; het minimum aantal leden is 18 (voor Waterschap Scheldestromen is dat aantal door PS van Zeeland bepaald op 30 leden). Ten tweede is in het reglement een keuze gemaakt voor het aantal zetels voor de specifieke belangencategorieën. De wet onderscheidt voor de bestuurssamenstelling drie specifieke belangencategorieën te weten bedrijven, ongebouwd en natuurterreinen. De wet geeft aan dat aan deze categorieën minimaal 7 en maximaal 9 zetels moeten worden toegedeeld. Dit zijn de zogenoemde ‘geborgde zetels’. het Zeeuwse waterschap Scheldestromen heeft totaal 9 geborgde zetels: 4 bedrijven, 4 ongebouwd en 1 natuurterreinen. De overige 21 zetels in Zeeland zijn voor de categorie ingezetenen. Ten derde is in het reglement de organisatie aangewezen die de kandidaten voor de geborgde zetels voor de specifieke belangencategorieën mag benoemen. In Zeeland zijn de kandidaten voor de categorie bedrijven voorgedragen door de Kamer van Koophandel; de kandidaten voor ongebouwd door de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO) en de kandidaat natuurterreinen is voorgedragen door de beheerders van Zeeuwse natuurterreinen.
Wilma Brouwer, voorzitter PvdA-fractie waterschap Scheldestromen
