Laatst waren we te gast in de gemeente Veere bij een strandtent aan de kust om van de zon te genieten. Ergens in het gesprek lieten we het woord Zanddijk vallen. Een van de mensen aan tafel keek op en zei: “Ja, dat plekje ken ik wel. Dat grenst aan het stadje Veere.” Anderen knikten instemmend. Ook in Zeeuws-Vlaanderen, Schouwen-Duiveland en Noord-Beveland hebben weinig mensen gehoord van de Zanddijk tussen Yerseke en Kruiningen. En toch besluiten we vandaag of we als provincie meer dan 58 miljoen euro opzij gaan leggen voor deze dijk. In de Provinciale Staten kennen we de Zanddijk heel goed. De afgelopen jaren hebben we vele insprekers, cartoons, documenten en varianten zien langskomen. Als fractie hebben we een laatste maal alle opties op tafel gelegd om de knoop door te hakken. Hoe zien wij de toekomstige Zanddijk voor ons?
Doorgaans probeert de PvdA politiek te benaderen vanuit een win-winsituatie voor alle partijen. Voor de PvdA heeft het ruimhartig compenseren van de inwoners die uitgekocht worden bovenaan onze lijst speerpunten gestaan, net als verkeersveiligheid, de natuur en de financiën van onze provincie. We zijn tevreden met de compensatie voor de getroffen inwoners en erg ongelukkig met de grote som geld die deze dijk opslokt. Wij zouden het geld liever besteden aan het openbaar vervoer, sport, cultuur, zorg, natuur, duurzaamheid, biodiversiteit of klimaatadaptatie. Zeker als we bedenken dat alle inwoners van Zeeland ongeveer 154 euro (58.5 miljoen/0,38 miljoen Zeeuwen) per persoon moeten bijdragen. Voor een gezin van vier personen is dit een bedrag van 600 euro per huishouden. Een hoog bedrag.
We hoopten op positieve reacties vanuit de inwoners van Kruiningen en Yerseke op deze grote financiële investering. Maar helaas is dit niet het geval. Dus vandaag beslissen we over het storten van een gigantisch bedrag in een dijk, waar veel weerstand tegen is. De weerstand bij de omwonenden, in de omliggende dorpen en in deze Statenzaal hebben wij ook gevoeld. In dit politieke dossier is het een kwestie geworden van de minst slechte keuze maken. We lopen hiervoor drie opties langs. Als eerste niets doen. In dat geval vraagt de dijk jaarlijks veel extra geld voor wegonderhoud en blijft de veiligheid in het geding. Bij de tweede optie, kiezen voor variant groen of rood, gaan de provinciale kosten omhoog en blijft de oude Zanddijk over. De optie die GS aanbiedt is de minst slechte, wel hebben we een drietal aandachtspunten.
Als PvdA maken we ons veel zorgen over nóg hogere kosten voor de Zeeuwse belastingbetaler. Oplopende materiaalkosten, gasprijzen, algemene inflatie en een 20% bandbreedte voor de kosten van het project laten bij ons de alarmbellen afgaan voor kostenoverschrijding. Kan de gedeputeerde toezeggen dat hij de bandbreedte uiterlijk voor het einde van dit kalenderjaar terugbrengt naar 15%?
Als tweede maken we ons zorgen over de natuur. In het natuurgebied de Yerseke Moer moet de stikstofuitstoot vooralsnog met 50% omlaag. Wij willen een onderzoek wat de gevolgen hiervan zijn voor de Zanddijk. Ook vragen we ons af of de provincie wel in kaart heeft hoeveel bedreigde diersoorten rondom de Zanddijk leven. Daarbij zien we dat de investering in de Zanddijk voor grote gevolgen zal zorgen in de omliggende natuurgebieden. Wij willen dat naast de inwoners ook de natuur rondom de Zanddijk ruimhartig gecompenseerd zal worden. We dienen een motie in die GS oproept om voor het eind van het jaar in kaart te brengen wat de verlaging van de stikstofuitstoot betekent voor het project Zanddijk en te onderzoeken welke bedreigde diersoorten in het gebied leven. Bovendien verwachten we meer aandacht voor de natuurontwikkelingen rondom het Zanddijk-gebied. Ons derde punt gaat om de snelheid. Yerseke wordt ontsloten door de Postweg, waar mensen 80 km per uur kunnen rijden. De Zanddijk is nu 60 km per uur. Wij dienen een motie in om deze weg 60 km per uur te houden. Onze argumenten daarvoor zijn verkeersveiligheid, minder stikstofuitstoot en minder overlast voor de omgeving.
Motie Natuurcompensatie Zanddijk – CONCEPT Motie is ingetrokken
Motie Verkeersveiligheid Zanddijk 60
In een reactie geeft GS aan (als reactie op punt 1) dat de bandbreedte maximaal 15% gaat worden. Op de motie mbt natuurcompensatie geeft GS aan dat ze bolletje 3 en 4 als ondersteuning zien. Dus een groene paragraaf in het project en eventuele financiële middelen daarvoor. De PvdA heeft deze motie daarop ingetrokken. Op de motie over de snelheidslimiet van 60 km per uur reageert GS negatief en GS laat de keuze aan PS. De meerderheid stemde vervolgens tegen de motie.